Супрацоўніцтва як фактар прафесійнага росту педагогаў
У псіхалогіі вылучаюць некалькі стратэгій паводзін членаў калектыву ў сумеснай дзейнасці ў адносінах адзін да аднаго.
Да іх ставяцца:
- садзейнічанне, якое прадугледжвае дзейсную дапамогу іншым людзям, актыўную падтрымку ў дасягненні агульных мэтаў;
- процідзеянне-здзяйсненне няўзгодненых з іншымі членамі калектыву дзеянняў, якія перашкаджаюць дасягненню агульных мэтаў;
- ухіленне ад узаемадзеяння-пазбяганне ўзаемадзеяння, Актыўны сыход ад яго нават тады, калі абставіны патрабуюць узаемадзеяння.
Магчымыя сітуацыі ўзаемадзеяння вызначаюцца розным спалучэннем гэтых стратэгій.
Таксама вылучаюцца некалькі тыпаў ўзаемадзеяння.
Супрацоўніцтва прадугледжвае актыўную дапамогу адзін аднаму, актыўнае садзейнічанне ў дасягненні мэтаў кожнага і агульных мэтаў сумеснай дзейнасці.
Проціборства - партнёры процідзейнічаюць адзін аднаму, актыўна перашкаджаюць дасягненню мэтаў (канфліктная форма ўзаемадзеяння).
Ухіленне ад узаемадзеяння - партнёры пазбягаюць актыўнага ўзаемадзеяння.
Аднанакіраваная садзейнічанне - адна з бакоў сумеснай дзейнасці спрыяе дасягненню мэтаў іншага боку, якая ўхіляецца ад узаемадзеяння.
Аднанакіраваная процідзеянне - адна з бакоў перашкаджае дасягненню мэтаў іншага боку, якая ўхіляецца ад узаемадзеяння.
Кантраснае ўзаемадзеянне - адзін партнёр актыўна садзейнічае іншаму, які актыўна процідзейнічае.
Кампраміснае ўзаемадзеянне - у залежнасці ад сітуацыі партнёры то садзейнічаюць, то процідзейнічаюць адзін аднаму.
У педагагічным калектыве могуць сустракацца усе гэтыя тыпы ўзаемадзеяння.
Для супрацоўніцтва з іншымі членамі калектыву педагог павінен валодаць наступнымі ўменнямі:
камунікатыўнымі – уменне слухаць і чуць, выказваць і адстойваць сваю кропку гледжання, улічваць пункт гледжання іншых, ўдакладняць і развіваць думку суразмоўцы;
арганізатарскімі-уменне ўзначаліць падрыхтоўку справы, планаваць працу групы калегаў, рацыянальна размяркоўваць абавязкі, падрыхтаваць неабходныя ўмовы, кантраляваць працу калег, аналізаваць вынікі працы групы;
уменні паводзін у канфліктнай сітуацыі-знаходзіць канструктыўны выхад з канфлікту, які ўлічвае інтарэсы ўсіх бакоў.
Прыкметамі супрацоўніцтва ў педагагічным калектыве з'яўляюцца соприсутствие удзельнікаў дзейнасці ў прасторы і часу, наяўнасць агульнай мэты і адзінай матывацыі, рацыянальнае размеркаванне роляў з улікам індывідуальных і ўзроставых асаблівасцяў выхавальнікаў, ўзгодненасць індывідуальных аперацый у дзейнасці, атрыманне агульнага канчатковага выніку.